Erken Çocukluk Döneminde Çocuk-Doğa İlişkisi
Erken çocukluk gelişimi çocukların hayatın erken dönemlerindeki (0-6 yaş) fiziksel, mental ve sosyal gelişimini kapsamakta ve beslenme, sağlık, zihinsel gelişim ve çocukların sosyal iletişimleri için gerekli tüm girişimleri içermektedir.
Erken çocukluk gelişimi programlarının amacı tüm çocukların fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal potansiyellerini geliştirmelerini sağlayacak şekilde çocuk haklarının korunmasıdır.
Erken çocukluk gelişimini etkileyen üç ana bileşenden söz etmek mümkündür. Bunlar; beslenme, çevre ve eğitimdir. Sağlık bu üç faktörden de etkilenecek ve bozulan sağlık da bu faktörleri etkileyecektir.
Erken çocukluk dönemi doğa sevgisi ve doğa bilincinin kazandırılacağı kritik bir dönemdir. Doğa ile ilgili deneyimler, çocukların farkındalık kazanmalarına, empati ve doğa sevgisi geliştirmelerine yardımcı olacaktır.
Teknolojik Gelişmelerin Doğa-Çocuk-Oyun İlişkisine Etkisi
Günümüzde iletişim teknolojisinin gelişimiyle birlikte çocuğun sosyal çevresinde elektronik dünyanın belirleyici role sahip olduğu görülmektedir. Bu durum, Modernist sistemde çocuğun potansiyel tüketici olarak görülmesiyle yakından ilişkilidir. Bu çerçevede çocuğun yaşam evrenini, anlam dünyasını, bilincini, kimliğini biçimlendiren ve sosyalleşmesinde en etkin olan araçlar televizyon ve elektronik oyunlardır.
Değişen dünyada değişime uğrayan kavramlardan biri olan oyun sürecin etkilerine göre yeniden şekillenerek varlığına devam etmektedir. Bu doğrultuda tüm dünyada oyun yerleri, türleri, araçları ve anlamı değişime uğramaktadır. Doğal oyun alanları ve geleneksel grup oyunları yok olmuş, serbest oyun zamanı ortadan kalkmış, oyun doğadan ve insanlardan yalıtılmış, kurumsallaşmıştır.
Özellikle büyük kentlerde çok katlı apartmanlar çocukları doğadan koparmaktadır ve bunların algısal motor gelişim başta olmak üzere çocukların gelişimini olumsuz etkilediği ilgili literatürde sıkça vurgulanmaktadır. Ayrıca çocukların okullarına çoğunlukla yaya olarak değil, okul servisleriyle erişmesi, hız nedeniyle çevreye duyumsal katılımı azaltmaktadır.
Oyunun dış mekandan iç mekana (konutta bilgisayar ekranının karşısına, alışveriş merkezinde oyun-eğlence merkezlerine) kayması hareketsiz yaşama, diğer insanlardan yalıtıma, hız ve şiddetin içselleştirilmesine/doğallaştırılmasına vb. neden olduğu için çocuklar üzerinde olumsuz sonuçlara (örn. aşırı kilo ve kolesterol problemleri, duygusal tatminsizlik, hırçınlık, dikkat eksikliği, depresyon vb.) yol açmaktadır.
Kaynakça
Çukur, D. (2011), Okulöncesi Çocukluk Döneminde Sağlıklı Gelişimi Destekleyici Dış Mekan Tasarımı. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi SDU Faculty of Forestry Journal 2011,
12: 70-76
Flavell vd.,1981; Pillow ve Flavel, 1986; Streri ve Pecheux, 1986; Read vd., 1999; Kılıç, 2004; TSBL, 2008).
Köşker, N. (2019), Okulöncesi Çağlarında Doğa Algısı.
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 294-308.
Kıldan, O. ve Pektaş, M. (2009), Erken Çocukluk Döneminde Fen ve Doğa İle İlgili Konuların Öğretilmesinde Okulöncesi Öğretmenlerinin Görüşlerinin Belirlenmesi.
Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 10, Sayı 1, (2009), (113-127)
Onur, B. (2007). Çocuk Tarih ve Toplum. İmge Kitabevi, Ankara, 428 s.
Özmert E.(2003), Erken Çocukluk Gelişiminin Desteklenmesi. Katkı Pediatri Dergisi 2003; 26: 779-811.
Özmert, E. N.(2005), Erken Çocukluk Gelişiminin Desteklenmesi-II: Çevre. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 337-354
Tuğrul, B., Aral, N., Erkan, S., Etikan, İ., 2001. Altı yaşındaki çocukların görsel algılama düzeylerine frostig gelişimsel görsel algılama eğitim programının etkisinin incelenmesi. Journal of Qafqaz University, 8: 67-84.
UNICEF. The State of the World’s Children 2001.
Yavuzer, H., 2003. Çocuk Psikolojisi (25. Baskı). Remzi Kitabevi, İstanbul, 344 s.
Yörükoğlu, A., 2006. Çocuk Ruh Sağlığı (28. Baskı). Özgür Yayınları, İstanbul, 421 s.
Yurdakök K. (2003), Çevre ve Çocuk Sağlığı: Genel Bakış. Katkı Pediatri Dergisi 2003; 26: 595-609
