PANDEMİDE DİJİTAL OYUN SENDROMU

PANDEMİDE DİJİTAL OYUN SENDROMU

Son bir yılda yaşadığımız pandemi ile beraber çocuklar, evde kaldıkları bu süreçte gerek eğitim faaliyetlerini sürdürmek gerekse sosyalleşmek ve eğlenmek için dijital araçları kullanmaya başlamışlardır. Ancak teknoloji kullanımlarının erken çocukluk dönemlerinden itibaren başlaması ve ebeveynler tarafından denetlenmemesi gibi durumlar çocuklarda kontrolsüz teknoloji kullanımlarına ve digital oyun bağımlılığı düzeylerinin artmasına neden olabilmektedir. Araştırmamızın bulguları değerlendirildiğinde çocukların bilgisayar/ tablette günlük ortalama 3.5 saat vakit geçirdikleri ve dijital oyun bağımlılığı için riskli grupta oldukları belirlenmiştir. İlgili alanda pandemide çocukların yoğun bir şekilde digital ortamlarda vakit geçirdiği ve son yıllarda oyun bağımlılıklarının kaygı verici boyutta olduğu görülmektedir. Salgın sürecinde çocuk ve ergenlerin ekran başında daha fazla zaman geçirdikleri ve yeni çevrimiçi gruplara dahil olma durumlarının arttığını ifade etmiştir. Pandemi sürecinde ergenler arasında ekran maruziyetinin ve internet kullanım yoğunluğunun arttığını belirtmiştir. Pandemi sürecinde çocukların ekran maruziyetlerinin belirli saatlere indirgenmesi ve eğitim faaliyetleri dışındaki teknoloji kullanımlarının ebeveynlerin gözetiminde olmasının, çocukların oyun bağımlılığı riskinin azaltılmasında önemli olabileceği düşünülebilir.

Çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmeleri için önemli yaşam aktivitelerinden biri olan uyku birçok fizyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilenebilmektedir. Konu ile ilgili olarak bazı çalışmalarda pandemi sürecinde çocuklarda gün ışığına maruziyette ve fiziksel aktivitede azalma, sağlık kaygısı, gelecekle ilgili belirsizlik yaşamaya bağlı stres düzeylerinde artma, uzun süreli ekrana maruz kalma gibi durumların çocukların uykularını etkileyebileceği bildirilmiştir. Benzer şekilde Covid-19 nedeniyle evde kalmanın tüm yaş gruplarındaki çocukların uyku alışkanlıklarını bozabileceğini, çocukların uyku/uyanıklık süreçlerinin olumsuz etkilendiğini ve çocukların uyku sorunlarında artış olduğu ifade edilmiştir. Çocukların uyku süreçlerinin yaşadığımız bu salgın sürecinden olumsuz etkilenmesi önemli bir bulgudur. Pandemide çocukların yaşadıkları stres, kaygıyla beraber ekran maruziyetinde artma gibi durumların çocuklarda uyku sorunlarına neden olabildiği söylenebilir.

      TEKNOLOJİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

 

Teknoloji ve çocuk dediğimiz zaman aklımıza ilk olarak; bilgisayar, televizyon, telefon ve internet gelmektedir. Baktığımız zaman yararları olan bu paylaşım ağlarının aslında zararları olabileceğinin de farkında olmalıyız. Örneğin; herhangi bir tanesine bağımlı olan yetişkin bir bireyin dahi sosyalleşmekte sorunlar yaşadığını görmekteyiz. Karşımızdakinin bir çocuk olduğunu ve gelişme çağında olduğunu göz önünde bulundurursak telefon, televizyon, internet veya bilgisayara bağımlı geliştiğini gördüğümüzde bunun sonuçları sosyal, duygusal ve fiziksel açıdan sorunlar doğurmaktadır.

 

Televizyon ve Çocuk

 

Yapılan araştırmalara göre şiddet mesajlarının olduğu filmlerin, çocuklarda korku duygusunun arttırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca saldırganlık ve şiddete karşı duyarsızlık gibi etkileri de bilinmektedir. Bununla beraber televizyon bağımlılığının obeziteyi tetiklediği görülmüştür.

Televizyon elbette ki çok güçlü bir haberleşme ve eğitim aracı olduğunu inkar edemeyiz. Önemli olan çocuklara uygun programları,çocukların ihtiyacı olduğu süre zarfında seyrettirmemizdir. Örneğin 1 ile 2 saat arasında bir sınırlama koyulması uygun olacaktır. Paylaşmayı, uzlaşmayı, sosyal mesajlar veren programları seyrettirmek önemlidir. Uzmanlara göre çocuklara hiç televizyon seyrettirmemek de doğru bir davranış değildir.

 

Televizyon’un sizi değil, sizin televizyonu kontrol edebileceğiniz bazı ipuçlarını uzmanlar şöyle sıralıyor;

• Akşamları eve gelir gelmez televizyonu açmayın. Çocuğunuzla gününün nasıl geçtiği hakkında sohbet edebilirsiniz.
• Her odada televizyon bulunmamasına özen gösterin. Kendinize bir televizyon odası belirleyin. Böylece hem bunu bir etkinlik haline getirmiş, hem de çocuğunuzla beraber bu etkinliği gerçekleştirmiş olacaksınız.
• Çocuğunuzun yatak odasına televizyon koymayın. Bazen uyumak istemediği zamanlarda televizyon seyrederek uyuma alışkanlığını edinebilme ihtimaline karşı önleminizi alın. Televizyon açıkken yayılan radyasyon dalgaları uyku kalitesini düşürmektedir. Bunu da aklınızdan çıkartmayın.
• Çocuğunuzu televizyonun karşısında yalnız bırakmayın. Hem onunla beraber vakit geçirdiğinizi göstermek için hem de onun neler izlediğini de takip edebilmek için iyi bir fırsat. İzlediği programlarla ilgili sorular sorun. Yaşı ilerledikçe başka programları da izlemesine kendi (kontrolünüz dahilinde) izin verin. Örneğin; Discovery Channel ya da National Geographic gibi kanallarda bulunan belgesel programları gibi.
• Çocuğunuz televizyon seyrederken onunla konuşmaya çalışın. Televizyonun onu esir almasına, sizi de esir almasına izin vermeyin. Unutmayın ki kumanda sizin elinizde.
• İzlediği programlarda anlamadığı yerleri ona açıklayın. Örneğin; kavga eden iki insanın aslında rol yaptığını, bir yaralanma sahnesinde görülen kanın gerçek olmadığını…gibi. Mümkün olduğu kadar bu tarz sahnelerle karşılaşmamasına özen göstermeliyiz.

 

İnternet ve Çocuk

 

Hayatımıza son birkaç yıldır giren internet, televizyon  gibi çoğu şeyi kolaylaştırmış bir iletişim ve bilgi edinme aracıdır. Özellikle çocuğunuz bir ödev hazırlayacağı zaman istediği bilgiye kolaylıkla ulaşabilmekte, eğitimsel bir şeyler izleyeceği zaman bu verilere yine kolaylıkla izleyebilmektedir.

İnternetin artı yönleri olduğu kadar eksi yönlerini de göz önünde bulundurmalıyız. İnternet kullanımında kontrollü olmalıyız. Örneğin bilgisayarcınız ile konuşup girilmesini istemediğiniz siteleri filtrelendirebilir (kullanıma kapattırabilir) ya da zaman ayarlaması yaparak belirli bir süreden sonra sayfanın otomatik kapatılmasını sağlayabilirsiniz. Teknoloji geliştikçe ayak uydurmak zorunda olduğumuz bir çağda yaşıyoruz elbet. Fakat buna ayak uydururken negatif yönleri unutmadan, yararlı bir biçimde ve yeterli zaman harcayarak hayatımıza hükmetmemesini sağlamak şüphesiz bizim elimizdedir.

Negatif Yönler neler olabilir;

1-Görme bozuklukları: Çocuğunuz bilgisayarın, tabletin veya telefonun başında çok fazla vakit geçirdiği zaman oluşabilecek olumsuz etkilerinden kaçınmalıyız.

2-Radyasyon riski: Teknolojik aletlerin hepsinde olduğu gibi bilgisayar, tablet veya telefonun da yaymış olduğu radyasyon riskini unutmamalıyız.

3-Duruş ve oturma bozuklukları: Bilgisayarın, tabletin veya telefonun başında çok fazla vakit geçiren çocuklarda belirli bir süreden sonra oturuşlarında bir rahatlık ve iskelet yapısının bozulabileceği gözlemlenmiştir.

4-Psikolojik problemler: Bilgisayara, tablete veya internete çok bağımlı yetişen çocuklarda, internete bağımlılık görülmektedir. Bunu da birçok alanda kullanabilmektedirler. Yemek yerken, uyumadan önce, sokağa çıktıklarında, arabada uzun yolculuk yaparken, vb.

 Bunun için neler yapabiliriz;

• Çocuğumuzun internette geçirdiği zamanı kontrol altında tutmalıyız. Ödev ya da merak ettiği bir konu ile alakalı araştırma yaparken, onunla beraber vakit geçirebilmeli ve ona yardımcı olduğumuzu da aynı zamanda gösterebilmeliyiz. Fakat bir birey olarak gelişimini de olması gerektiği gibi devam ettirebilmesi için, ona bireysel vakit ayırdığımızı da göstermemiz önemlidir. 1 saatlik internet kullanımında, 45 dakika ona yardımcı olduysak eğer 15 dakika da kendi kendine bırakmalıyız ki bir şeyleri kendi başına yapabildiğini de görmesi olumlu bir davranış olacaktır.
• Çocuğumuzun kullandığı internet sitelerini kısıtlı hale getirmeli, zararlı sitelerden çok yararlı sitelerin kullanımına yönlendirmeliyiz.
• İnternetin araştırma yapmak adına olduğu kadar, çocukların oyun oynamalarını da çok fazla kısıtlamamak gerekir. Tabi ki bunu da aile, kendi kontrol edebildiği zamanlarda ve belirli bir zaman zarfı içerisinde yapmalıdır.