ÇOCUKLARDA DUYGULARI TANIMLAMAK

DUYGULARI TANIMA VE DUYGUSAL ZEKA GELİŞİMİ

     Duygular doğum öncesi dönemden itibaren hissedilmeye başlar. Bebek dünyaya geldiğinde kendi varlığının farkına varır ve güvende olmak ister. Dil gelişimi başlamadığından bu niyetini ağlayarak belli eder. 2 yaşa kadar duygular hızla gelişir. Doğum anından itibaren tepkilerine verdiğimiz cevaplar çocuğun duygularını pekiştirir. Örneğin; ağlayan bir bebeği susturmak için yüz mimiklerimiz ve duygularımız bebeği daha çok etkilemektedir. Öyle ki bir anlamda bebeğin kendi iletişim biçimini engellemek te diyebiliriz. Bu da çocuğun hissettikleri açısından çok güvenli bir durum değildir.  Duygu gelişimi olumlu ve sağlıklı olan çocukların dil gelişimlerinin daha hızlı olduğu gözlemlenmiştir.

        Duygusal zeka; bir insanın kendisine veya başkalarına ait duyguları anlama, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve becerisinin ölçümünü tanımlamaktadır. Duygusal zekanın gelişimi etik ilkelerin gelişmesini de önemli ölçüde etkiler. Çünkü; duygusal zekası gelişen bireyler empati yeteneği ile vicdani ilke ve sorumlulukları kavramaktadır. Empati yeteneğinin gelişmesi 5 yaş civarında başlar. Bu yaş döneminden önceki gelişim dönemlerinde duygular genelde “benmerkezci” yapının istek ve güdülerinin doyurulmasına karşılık cevap niteliğindeki duygu durumlarıdır. Örneğin; çocuğun çok istediği bir oyuncağı alınmadığında veya yemek istemediği besinler konusunda görülen huzursuzluk, öfke ve sinir duygularıdır.

         Yapılan çalışmalara göre duygusal zekanın şu şekillerde gelişime açık olduğu gözlemlenmiştir.

         Duygularla başa çıkma konusunda çocuklarına yol göstermeyenler:

• • Duyguları Yok Sayan Aileler: Çocuklarının negatif duygularını görmezden gelirler, ciddiye almazlar ve önemsizleştirirler.
  • Duyguları Reddeden Aileler: çocuklarının negatif duygu ifade ettiklerinde onları eleştirirler, azarlarlar ve cezalandırırlar.
  • Aşırı Hoşgörülü Aileler: çocuklarının duygularını kabul ederler, çocuklarıyla empati kurarlar. Fakat onların davranışlarını yönlendirme ve sınır koyma konusunda yetersiz kalırlar.
  • Duygusal Zekayı Yükselten Aileler
  • Duygu Koçluğu Yapan Aileler: Çocuklarının duygularıyla yakından ilgilenen ebeveynlere “Duygu Koçları’” diyoruz. Söz konusu ebeveynler çocuklarına hayatın iniş ve çıkışlarıyla başa çıkma stratejileri öğretirler, çocuklarının öfke, korku ya da üzüntülerini ifade etmelerine karşı çıkmazlar ve çocuklarının olumsuz duygularını görmezden gelmezler. Negatif duyguları ifade etmeyi hayatın bir parçası olarak görürler; duygusal anları kendi avantajlarına çevirip çocuklarına önemli hayat dersleri vermek ve onlarla yakınlaşmak için kullanırlar.